We zijn nu in Franeker, een prachtig oude stad, eigenlijk van oudsher een van de belangrijkste steden van Friesland. Hier werd na Leiden de tweede universiteit in Nederland gesticht, helaas in 1811 alweer gesloten. Maar wie Franeker voor altijd op de kaart heeft gezet is Eise Eisinga. Hij heeft hier in zijn huisje in de stad in zijn vrije tijd een planetarium gebouwd wat het hele toenmalige bekende zonnestelsel op de juiste schaal weergaf. En het bijzondere is dat hij dat in zijn eigen woonkamer gemaakt heeft. Ook bewegen alle hemellichamen, zon, planeten en bijbehorende manen met dezelfde snelheid als in het echt, dus je kunt op elk moment precies zien waar bv. Saturnus staat of hoe de maan staat ten opzichte van de zon en de aarde. Daarvoor heeft hij op de zolder boven zijn woonkamer een ingenieus stelsel van raderen gebouwd, aangedreven door gewichten en een heel precies slingeruurwerk. Het bijzondere is dat dit alles nog precies zo werkt als toen hij het gebouwd heeft. Hij begon met bouwen in 1744 en het planetarium was voltooid in 1781. En nog steeds worden elke paar dagen de gewichten opgehesen om het planetarium aan de gang te houden.
Verder is Franeker een prachtig bewaard gebleven stadje waar je overal een rijk verleden proeft. Het heeft een mooi museum, museum Martena, in een 16e eeuws stadskasteel waar je veel van de historie van Franeker in het bijzonder en Friesland in het algemeen kunt zien. Ook de aan de geschiedenis van de universiteit wordt hier aandacht besteed, zo is er een overzicht van veel professoren met hun geschiedenis en hun bijzonderheden in filmpjes naar aanleiding van hun portretten weergegeven. Verder is hier de originele atlas van Blaauw te zien, de vader van al onze huidige zee- en landkaarten.
Franeker, een niet te missen stadje als je in Friesland vaart, en dan heb ik het nog niet eens gehad over de kaatssport, waarvan je Franeker wel het centrum kunt noemen. Maar hoe mooi het ook is, we waren hier een paar dagen, maar morgen of overmorgen varen we weer verder, op naar Harlingen en het zoute water.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten